Fani serii „Szybcy i wściekli” pamiętają ten samochód. Rozbita Toyota Supra Turbo na początku nie wzbudziła entuzjazmu Jesse’a. Jednak kiedy zajrzał pod maskę, nie potrafił ukryć zachwytu. Supra to być może najsłynniejszy sportowy samochód japońskiej marki. Doświadczeni tunerzy potrafią przeobrazić to wyposażone w motor 2JZ auto w maszynę przetwarzającą paliwo na moc i adrenalinę.

Silnik 2JZ-GTE, flagowa jednostka Supry, to benzynowy motor twin turbo o pojemności 3 l. Toyota zaczęła go montować w 1991 roku, kiedy bardzo mocna gospodarka Japonii i świetna sytuacja finansowa producentów z tego kraju pozwoliły na ciekawe eksperymenty – projekty, które w bardziej wymagających czasach nie mogłyby liczyć na wdrożenie do produkcji.

Toyota stworzona do tuningu

Na przełomie lat 80. i 90. XX w. Nissan wprowadził na rynek sportowy model Skyline GT-R z rzędowym, sześciocylindrowym, doładowanym silnikiem RB26DETT. Na odpowiedź Toyoty nie trzeba było długo czekać. W 1992 roku zaprezentowała Suprę czwartej generacji z silnikiem 2JZ pod maską. Chociaż właśnie to auto kojarzymy z kultową jednostką, nie był to pierwszy model, którego sercem stał się wspomniany motor. Już wcześniej wyposażono w niego sedana Toyota Aristo, poza Krajem Kwitnącej Wiśni znanego pod nazwą Lexus GS. Celem takiego posunięcia było uzyskanie homologacji, potrzebnej do startów w Japanese Grand Touring Car Championship.

Historia rodziny silników JZ rozpoczęła się w 1990 roku. Właśnie wtedy zaprezentowano pierwszą jednostkę tego typu – wolnossący silnik 1JZ-GE o pojemności 2,5 l. Motor trafił pod maski takich modeli jak Crown, Chaser, Cresta czy Mark II. Rozwinięciem jednostki stała się turbodoładowana wersja 1JZ-GTE. Ten silnik był sercem m. in. Toyoty Supry III. Następnie rozpoczęto produkcję większego, trzylitrowego 2JZ-GE o dłuższym skoku tłoka. Ten motor również doczekał się doładowanej wersji, którą znamy właśnie jako legendarny silnik 2JZ-GTE. Oprócz turbosprężarki i intercoolera, jednostka otrzymała aluminiową głowicę z ulepszonym kolektorami dolotowym i wylotowym oraz sprawniejszymi wtryskiwaczami. Ponadto wyposażono ją w tłoki o zagłębionych denkach, co zmniejszyło stopień sprężania, a tym samym pozwoliło na zwiększenie doładowania. Ich chłodzenie dodatkowo wspomagało natryskiwanie oleju.

T jak turbo

Nietrudno zauważyć, że oznaczenie kodowe silnika 2JZ-GTE nie jest ciągiem przypadkowych znaków i nawiązuje do danych technicznych. Litery „JZ”, jak już wiemy, pochodzą od nazwy rodziny sześciocylindrowych, rzędowych motorów. „G” podkreśla obecność górnozaworowego rozrządu z dwoma wałkami o wyczynowej charakterystyce. „T” oznacza nic innego, jak turbodoładowanie, natomiast „E” – sterowany elektronicznie wtrysk paliwa.

Ulepszenia wprowadzone do wersji 2JZ-GTE były niezwykle istotne, szczególnie z perspektywy osiągów i podatności na tuning. Dlatego jednostki o oznaczeniu GE nie są tak interesujące dla fanów sportów motorowych jak te z dodatkową literą „T” w nazwie. Trzeba przy tym zaznaczyć, że 1JZ-GTE również cieszy się dużą popularnością na scenie tuningowej. Jednak, z racji mniejszej pojemności, nie taką, jak większy i młodszy brat.

Co ciekawe, chociaż 2JZ-GTE montowany w Aristo i Suprze przeznaczonej na japoński rynek miał oficjalnie moc 280 KM, nie była to jednak wartość rzeczywista. W Japonii obowiązywała wówczas umowa pomiędzy producentami aut, limitująca moc silników samochodowych właśnie do wspomnianej wartości. Inżynierowie nie byli jednak skorzy do umyślnego ograniczania osiągów swoich dzieł i wiele aut było w rzeczywistości bardziej mocarnych. Wprowadzona w 1993 roku na amerykański rynek Supra Turbo, z większymi wtryskiwaczami, wzmocnionymi turbosprężarkami i zmienionymi wałkami rozrządu generowała moc 320 KM przy 5600 obr./min.

Dysponując taką mocą i momentem obrotowym na poziomie 427 Nm, Supra szybko osiągnęła miano samochodu stworzonego dla fanów sportowej jazdy. Pomimo całkiem sporej masy całej konstrukcji i samego silnika (ponad 225 kg), auto rozpędzało się do 100 km/h w czasie krótszym niż pięć sekund. Mowa oczywiście o wersji fabrycznej. Silnik 2JZ-GTE okazał się tak podatny na modyfikacje, że niewielu zdołało się oprzeć pokusie ich wprowadzania.

2JZ-GTE – silnik niemal niezniszczalny

Nawet kiedy weźmiemy pod lupę charakterystykę silnika 2JZ-GTE nietkniętego ręką tunerów, zauważymy, że to niezwykle ciekawa jednostka, stworzona z myślą o wysokich osiągach. W motorze zastosowano dwa wałki rozrządu i po cztery zawory w cylindrze. Występuje tutaj również bezrozdzielaczowy układ zapłonu. Silnik doładowują dwie sekwencyjne turbosprężarki chłodzone cieczą, a skok tłoka jest równy jego średnicy. Dzięki temu jednostka ma dobre osiągi w dużym zakresie obrotów, a także zapewnia odpowiedni moment obrotowy w ich niższych partiach oraz moc w wyższych. To solidna baza do dalszych modyfikacji.

2JZ-GTE wsławił się swoją wytrzymałością. Jego żeliwny blok jest niemal niezniszczalny. Stalowy wał korbowy o 12 przeciwwagach osadzono na siedmiu odpornych łożyskach, które trzymają go na wodzy. Jest w stanie znieść obciążenia, o których nie śniło się dilerom w momencie sprzedaży nowego auta. Co więcej, pompy cieczy chłodzącej i oleju są również podatne na modyfikacje, a głowica o całkowicie zamkniętej konstrukcji jest odporna na wysokie ciśnienia. Warto wspomnieć jeszcze o kutych, grubych i solidnych korbowodach i tłokach chłodzonych natryskiwanym olejem, przygotowanych do pracy na najwyższych obrotach.

Wszystko to sprawia, że fani tuningu nie muszą zagryzać z nerwów warg w obawie, że silnik nie wytrzyma modyfikacji. Dwukrotne zwiększenie mocy nie jest dla niego problemem, a wielu specjalistów uważa, że dolna część motoru jest w stanie stawić opór mocom rzędu 800 koni. Niektórym tunerom udaje się wycisnąć z tej jednostki moc zapisywaną przy użyciu nie trzech, lecz czterech cyfr.

Zdobycie takich wyników nie wymaga wielkiego zachodu. Co prawda istnieją pakiety, pozwalające na powiększenie średnicy i skoku tłoków, jednak wiele podkręconych 2JZ-ów obywa się bez nich. Zamiast tego stosuje się zmienione kolektory dolotowy i wlotowy, zastępuje dwie turbosprężarki jedną większą, często w rozmiarze 67 mm, powiększony intercooler montowany z przodu, a także większe wtryskiwacze i przewody paliwowe.

Żywa legenda

2JZ to silnik o niezwykłej historii. Powstał w czasach rozkwitu japońskiej motoryzacji. Był niezwykłą, zaawansowaną konstrukcją. Warto dodać, że w 1998 w wersji na rodzimy rynek wprowadzono zmienne fazy rozrządu. Ta jednostka nie trafiła jednak na rynek amerykański, a rocznik ’98 był ostatnim w sprzedaży na tej ziemi. Czasy legendarnego 2JZ-ta zakończyły się oficjalnie w 2004 roku, kiedy zaprzestano jego produkcji. Mimo niezbyt długiej kariery, 2JZ-GTE zapisał się na stałe na kartach historii i stał się przedmiotem pożądania wielu pasjonatów motoryzacji. Do dzisiaj Toyoty Supry Turbo i inne auta wyposażone w tę jednostkę wygrywają wyścigi na ¼ mili i zawody driftingowe.

Dane techniczne silnika 2JZ-GTE

Poniżej przedstawiamy szczegółowe dane techniczne silnika 2JZ-GTE pochodzące z oryginalnego katalogu Toyoty Supry.